Jak napisać testament, żeby nie można było go podważyć?

Testament to dokument, w którym właściciel majątku wyraża swoją wolę rozdysponowania go po swojej śmierci. Jeżeli są spadkobiercy, a nie ma testamentu, dziedziczenie odbywa się zgodnie z ustawą. Chcesz ująć w testamencie osoby, które w świetle prawa nie są spadkobiercami lub pominąć niektórych uprawnionych do dziedziczenia? Potrzebujesz testamentu, którego nie będzie można podważyć przed sądem. Jak napisać go poprawnie? Czy da się to zrobić bez notariusza? Kiedy testament jest ważny? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w artykule. 

 

Kiedy testament jest ważny?

Prawo dopuszcza kilka sposobów sporządzenia testamentu. Można je podzielić na dwie główne kategorie: zwykłe i szczególne. Jak wskazuje nazwa, testamenty szczególne są prawomocne tylko w wyjątkowych okolicznościach i tracą ważność po upływie sześciu miesięcy po ustaniu tych okoliczności. Jeżeli przed upływem tego czasu nie nastąpi śmierć spadkodawcy, jest on zobowiązany sporządzić zwykły testament. 

 

Rodzaje testamentów

Testamenty szczególne:

• ustny – dopuszczony w okolicznościach obawy rychłej śmierci, musi być sporządzony w obecności trzech świadków, 
• podróżny – może być sporządzony na statku morskim lub powietrznym w obecności kapitana oraz świadków, 
• wojskowy – dotyczy żołnierzy Sił Zbrojnych. 

 

Testamenty zwykłe: 

• notarialny – sporządzony w obecności notariusza, 
• holograficzny – napisany ręcznie i opatrzony podpisem oraz datą, 
• allografczny – sporządzony ustnie przed odpowiednim urzędnikiem (wójtem, burmistrzem, prezydentem miasta, starostą, marszałkiem województwa bądź kierownikiem urzędu stanu cywilnego) i w obecności dwóch świadków. Ze względu na nietypową formę i trudność w dotarciu do właściwego urzędnika jest to najmniej popularna forma testamentu. 

 

Czy testament bez notariusza jest ważny?

Dwiema najpopularniejszymi formami sporządzania testamentu w Polsce są tryb notarialny oraz holograficzny. Jeżeli zastanawiasz się, czy twój testament będzie ważny, jeżeli napiszesz go samodzielnie bez notariusza, odpowiedź brzmi: tak. Trzeba jednak pamiętać o kilku ważnych kwestiach. Kiedy testament jest nieważny?

 

Przede wszystkim osoba sporządzająca testament musi mieć zdolność do czynności prawnych, więc nie może być:

• niepełnoletnia,
• ubezwłasnowolniona,
• skazana prawomocnym wyrokiem sądu za fałszywe zeznania. 

Jeżeli masz zdolność do czynności prawnych, pamiętaj również o tym, że testament holograficzny musi spełniać kilka warunków, aby był prawomocny. 

 

Jak napisać testament holograficzny?

Testament sporządzony bez notariusza musi być napisany własnoręcznie, opatrzony datą i podpisem testatora. Jako dokument ostatniej woli przed śmiercią jest często pisany przez osoby starsze, które mogą mieć problem z pisaniem własnoręcznym. Jeżeli osoba starsza jest niezdolna do napisania testamentu własnoręcznie i zleci napisanie osobie trzeciej, bądź napisze go na komputerze – testament będzie nieważny!

 

Sam podpis nie wystarcza – według ustawy testament musi być sporządzony w całości ręcznie przez spadkodawcę. Prawo nie określa jednak materiału, na którym testament zostanie napisany. Możliwe jest wobec tego, że dokument ma moc prawną nawet jeśli został sporządzony np. na serwetce.

 

Prawomocny testament powinien być również opatrzony datą. Nie jest to niezbędne, jednak data nie pozostawia wątpliwości czy testator był w momencie pisania testamentu zdolny do czynności prawnych. W razie, gdy istnieje więcej niż jedna wersja testamentu, pozwala też określić, która jest najnowsza. Najważniejszym elementem testamentu jest własnoręczny podpis – bez niego dokument jest nieważny. 

 

Testament notarialny

Jednym z lepszych rozwiązań jest napisanie testamentu w obecności notariusza. Jest to rozwiązanie dla osób starszych, które nie są w stanie napisać dokumentu ręcznie lub ich pismo mogłoby być nieczytelne. Sporządzenie dokumentu w obecności notariusza poskutkuje nie tylko pewnością, że testament będzie ważny, ale także, że nie znajdą się w nim zapisy niezgodne z prawem.

 

Ponadto przechowywany w Notarialnym Rejestrze Testamentów nie zaginie ani nie zostanie celowo bądź przypadkowo zniszczony. Spadkobiercy będą mogli łatwo sprawdzić czy osoba zmarła pozostawiła testament i bardzo trudno byłoby go podważyć. 

 

Czy można podważyć testament?

Testament można podważyć kiedy istnieje podejrzenie, że nie został sporządzony zgodnie z prawem, więc najczęściej kiedy uda się udowodnić, że osoba sporządzająca go nie miała zdolności do wykonywania czynności prawnych – np. była ubezwłasnowolniona. Dużo trudniej jest podważyć testament notarialny. Urzędnik obecny przy sporządzaniu testamentu musi upewnić się, że autor ostatniej woli jest świadomy, nie działa pod wpływem przymusu czy szantażu, a przede wszystkim, że jest uprawniony do sporządzenia testamentu.

 

Podważenie aktu notarialnego jest możliwe jedynie po przedstawieniu mocnych dowodów na to, że testator był w złym stanie psychicznym pisząc ostatnią wolę (należy przedstawić dokumentację medyczną) lub działał pod przymusem. 

 

Jak spisać testament bez prawa do zachowku?

Zgodnie z ustawą jeżeli nie ma testamentu, po osobie zmarłej dziedziczą zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), małżonek oraz rodzice. Zachowek to prawo, które chroni osoby ustawowo uprawnione do dziedziczenia majątku. Wynosi połowę tego, co spadkobierca otrzymałby, gdyby nie było testamentu. Jeżeli chcesz napisać testament bez zachowku, musisz wydziedziczyć osoby wymienione w ustawie. Jak to zrobić? Należy w testamencie umieścić zapis kogo chce się wydziedziczyć i z jakiego konkretnie powodu.

 

Nie jest to jednak proste, ponieważ członka najbliższej rodziny można wydziedziczyć tylko wtedy, gdy:

• wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie sprzecznie z zasadami współżycia społecznego,
• dopuścił się względem spadkodawcy lub innego członka rodziny umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu, wolności albo rażącej obrazy czci, 
• uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych (niedotrzymywanie obowiązku alimentacyjnego, ale również brak wsparcia i opieki w chorobie). 

Jeśli potrzebujesz wsparcia w kwestiach testamentowych, zdecyduj się na najlepszego adwokata z Poznania – zgłoś się do Kancelarii Stypuła!